جشن مهرگان كه از روز مهر شروع
میشد تا شش روز پس از آن ادامه مییافت و جشن شادی بر پا میشد .
انگیزهای كه به پیدایش جشن مهرگان در تاریخ ایران نسبت میدهند پیروزی
ایرانیان بر ضحاك ستمگر ، به رهبری كاوه آهنگر است كه او را در بند آوردند و
فریدون را به عنوان رهبر خود برگزیدند . این جشن در روز 10 مهر ، روزی كه
نام روز و ماه یكی بود جشن گرفته میشد و مانند نوروز سه جنبه نجومی (
طبیعی ) ، تاریخی و دینی داشت .
از نظر نجومی ، مهرگان چند روز پس از
اعتدال پاییزی جشن گرفته میشد . ( اعتدال پاییزی اول مهر صورت میگیرد ) .
و جشن برداشت محصولات كشاورزی است .
از نظر تاریخی ، در این روز نیروی داد و راستی به سركردگی كاوه آهنگر بر ارتش دروغ و ستمگری آژی دهاك ( ضحاك) پیروز شد و فریدون به شاهی رسید . مبارزه راستی و دروغ ، داد و ستم در ایران ریشه دینی دارد و همه جشنهای ملی هم به گونهای این مبارزه و پیروزی نهایی حق بر نا حق را نشان میدهد . ولی ، در تاریخ مهرگان این جنبه درخشندگی ویژه را دارد .
از نظر دینی ، در فرهنگ ایرانی مهر یا میترا به معنای فروغ خورشید و مهر و دوستی است . همچنین مهر نگهبان پیمان و هشدار دهنده به پیمان شكنان است .هم اكنون زرتشتیان در روز مهر از ماه مهر به آتشكده و نیایشگاه میروند . با تهیه خوراكهای سنتی از یكدیگر پذیرایی میكنند و با نیایش و برنامههای فرهنگی مانند سخنرانیهای ملی و آیینی سرود ، شعر و دكلمه جشن مهرگان را با شادی بر پا میدارند .
منبع:http://www.pelleha.blogfa.com/post-112.aspx